Verkiezingsprogramma’s, vestigingsklimaat en belastingen

Opinie

De politieke partijen hebben zoals bekend hun verkiezingsprogramma’s weer gepresenteerd en – al dan niet geamendeerd – laten goedkeuren door hun leden (behalve de PVV, want die partij heeft nog steeds maar één lid). Volgens de opiniepeilingen (8 november 2023) staat Nieuw Sociaal Contract (NSC) aan kop, gevolgd door de VVD, GL/PvdA, PVV en BoerBurgerBeweging (BBB). Daarna volgt D66, terwijl het CDA tussen de 3 en 5 zetels zou halen, evenveel als de CU. Niet alle partijen hebben hun programma’s laten doorrekenen door het Centraal Plan Bureau CPB, zoals NSC, PVV en BBB. Het nadeel daarvan is dat de woorden in de verkiezingsprogramma’s niet in maatregelen en geld geconcretiseerd worden. In deze opinie worden de programma’s van NSC, VVD, GL/PvdA, PVV en BBB bekeken op het gebied van vestigingsklimaat en belastingen.

Vestigingsklimaat

NSC

NSC koppelt het vestigingsklimaat niet aan fiscale faciliteiten, maar aan beschikbaarheid van talent, het scheppen van voorwaarden voor innovatie en groei en goede regionale samenwerkingsverbanden.

VVD

De VVD wil een gunstig vestigingsklimaat behouden door met de ondernemers een ondernemersakkoord te sluiten dat langdurig vertrouwen schept en gericht is op het verdienvermogen van Nederland. Ook wil de VVD door goedkope energie de energierekening laag houden en het vestigingsklimaat voor mkb en grote bedrijven versterken.

PVV

De PVV koppelt het behoud van de Nederlandse luchtvaart aan het vestigingsklimaat.

BBB

De BBB wil minimaal evenveel in de uitbreidingsmogelijkheden voor Nederlandse bedrijven investeren als in het verbeteren van het vestigingsklimaat voor buitenlandse bedrijven.

GL/PvdA

Het programma van GL/PvdA heeft geen expliciete uitspraak over het vestigingsklimaat.

Belastingen

NSC

NSC besteedt veel aandacht aan het geheel van belastingen en niet alleen voor bedrijven. Dat is niet verwonderlijk omdat Pieter Omtzigt al meer dan twintig jaar het Belastingplan in de Tweede Kamer behandelt. Het verkiezingsprogramma is niet door het CPB doorgerekend, volgens Omtzigt omdat het programma te laat verscheen. NSC wil dat Nederland ophoudt met een fiscaal doorstroomparadijs te zijn en dat de voorstellen uit de twee rapporten die hierover zijn uitgebracht worden uitgevoerd en aanvullende maatregelen worden verkend. Belastingontwijking wordt tegengegaan. NSC steunt de invoering van een minimumtarief voor multinationals in internationaal verband. NSC staat voor een effectieve, harde aanpak van internationale miljardenfraude en wil ervoor zorgen dat extreem rijke particulieren die geen of weinig belasting betalen in landen als Monaco of Zwitserland, een eerlijke bijdrage gaan leveren.

VVD

De CPB-doorrekening van het verkiezingsprogramma van de VVD maakt de taal van het verkiezingsprogramma in maatregelen en cijfers concreet. De verliesverrekening wordt aangescherpt (30% van de jaarwinst boven de € 1 miljoen), de carry-forward beperkt tot zes jaar en de carry-back afgeschaft (lastenverzwaring bedrijfsleven € 0,8 miljard). Uit de tekst van het verkiezingsprogramma blijkt dat de VVD slimme constructies om belasting te ontwijken wil aanpakken (waarbij de opbrengst naar middeninkomens gaat) en in OESO- en EU-verband wil inzetten op maatregelen tegen belastingontwijking. ‘Belastingfraude bestrijding is van groot belang voor de belastingmoraal en daarom wil de VVD beginnen met de fraude waar het meeste geld in omgaat.’

PVV

De PVV concentreert zich op de belastingdruk van burgers.

GL/PvdA

GL/PvdA voeren een vermogensbelasting in, wat zorgt voor een lastenverzwaring voor met name directeuren-grootaandeelhouders. Ook wordt er een financiële transactiebelasting (0,01% derivaten en 0,1% overige financiële instrumenten) ingevoerd. In de vennootschapsbelasting wordt het hoge tarief verhoogd met 4,2%-punt naar 30% (lastenverzwaring bedrijfsleven € 5,1 miljard). GL/PvdA schaft af: de innovatiebox (lastenverzwaring bedrijfsleven € 1 miljard), de vrijstelling dividendbelasting inkoop eigen aandelen (lastenverzwaring bedrijfsleven € 0,8 miljard) en de aftrekbaarheid van kosten voor deelnemingen (lastenverzwaring bedrijfsleven € 0,3 miljard). Net als NSC beperkt GL/PvdA de verliesverrekening in de vennootschapsbelasting tot 30% van de jaarwinst boven de € 1 miljoen, de carry-forward naar zes jaar en wordt de carry-back afgeschaft (lastenverzwaring bedrijfsleven € 0,8 miljard). Ook de earningsstrippingmaatregel wordt aangescherpt waarbij de renteaftrek boven € 1 miljoen wordt beperkt tot 10% van de gecorrigeerde winst.

Mogelijke woordvoerders Fiscale Zaken

NB Gescreend op opleiding en beroep – voor zover bekend – en verkiesbaar met een bandbreedte van + 5 ten opzichte van de opiniepeilingen.

De huidige woordvoerder Fiscale Zaken van de VVD – Folkert Idsinga – staat nu op een verkiesbare plaats op de lijst van NSC (nummer 13). Verder staan op de lijst van NSC Agnes Joseph (nummer 8, actuaris, verzekeringswiskundige Achmea Pensioenservices), Femke Zeedijk-Raeven (nummer 16, wiskundige, partner Pipple High Tech& Financial Services) en Vincent Verouden (nummer 32, econoom Europese Commissie en publicist van ‘EU state aid control’).

Op de lijst van de VVD staan: Aukje de Vries (nummer 8, huidig staatssecretaris Douane & Toeslagen), Wendy van Eijk-Nagel (nummer 17, fiscaal econoom, wethouder Weert), Martin de Beer (nummer 33, econoom, wethouder Heerlen) en Pim van Strien (nummer 36, econoom, lid van de Tweede Kamer).

De fiscale woordvoerder van de PvdA, Henk Nijboer, wilde niet op de lijst van GL/PvdA. Op nummer 6 staat Mariëtte Patijn (FNV coördinator arbeidsvoorwaarden). De huidige woordvoerder Fiscale Zaken van GroenLinks, Tom van der Lee staat opnieuw op de lijst (nummer 9). De andere mogelijke woordvoerders zijn Sanna Maatoug (nummer 13, econoom, lid Tweede Kamer), Luc Stultiens (nummer 25, econoom London School of Economics/Oxford, hoofd Beleid & Organisatie Tweede Kamerfractie GroenLinks) en Hayte de Jong (nummer 28, senior manager public affairs PWC).

Bij de PVV: Edgar Mulder (nummer 8, lid Tweede Kamer, o.a. Financiën) en Tony van Dijck (nummer 10, lid Tweede Kamer, woordvoerder Financiën).

Op de kandidatenlijst van BBB staat Mona Keijzer op nummer 2 (voormalig CDA-staatssecretaris Economische Zaken en Klimaat in het kabinet-Rutte III).