Samenvatting
In het nader rapport bij het Belastingplan 2022 heeft de staatssecretaris de toezegging gedaan om jaarlijks te rapporteren over de gegevens die beschikbaar komen uit de tussentijdse monitoring van het gebruik van de startersvrijstelling door de Belastingdienst. In deze brief rapporteert hij over het gebruik in 2023.
Een belastingplichtige heeft bij de verkrijging van een woning recht op de startersvrijstelling als hij er zelf voor langere tijd in gaat wonen, meerderjarig is en jonger dan 35, niet eerder de startersvrijstelling heeft toegepast en als de woningwaarde niet hoger is dan € 440.000 (grens in 2023). Bij verkrijging van een woning waarop de startersvrijstelling niet van toepassing is, maar de koper er wel zelf voor langere tijd in gaat wonen, geldt een tarief van 2% aan overdrachtsbelasting.
Het aantal akten in 2023 waarbij een beroep is gedaan op de startersvrijstelling is hoger dan de 65.000 gevallen in 2022, maar lager dan 105.000 gevallen in 2021. Hiervoor zijn onder andere de volgende mogelijke oorzaken aan te wijzen:
- In de eerste drie maanden van 2021 was de startersvrijstelling nog van toepassing zonder woningwaardegrens, waardoor het aantal in 2021 hoger is dan wanneer de grens voor het hele jaar zou gelden.
- Het totaal aantal akten waarbij een beroep is gedaan op de startersvrijstelling en/of het 2%-tarief is toegepast lag in 2023 lager dan in 2021 (194.000 versus 229.000). Er zijn dus in het geheel een vergelijkbaar aantal woningen door eigenaar-bewoners gekocht.
- Het aantal akten waarin de startersvrijstelling is toegepast in 2023 kan toegenomen zijn ten opzichte van 2022 doordat de grens is verhoogd van 400.000 naar 440.000, hierdoor valt er een grotere groep woningen onder de startersgrens.
- Tot slot is de gemiddelde woningwaarde gedaald in 2023 terwijl de vrijstellingsgrens steeg, hierdoor vielen er meer woningen onder de grens van de startersvrijstelling.
Het aantal geregistreerde akten waarin een beroep is gedaan op de startersvrijstelling is in vrijwel alle maanden van 2023 redelijk constant, namelijk zo’n 6.000. Alleen in december waren dit er rond de 8.000. Dit patroon herhaalt zich grofweg op jaarlijkse basis. De Wet differentiatie overdrachtsbelasting wordt in 2024 geëvalueerd. De resultaten van deze evaluatie komen in de loop van 2024 beschikbaar.
